TOPIC: Hỏi bác về multiband compressor

Chào bác Phúc .
Bác cho em hỏi 1 chút về hiệu quả sử dụng multiband comp như dbx Quantum II , TC Electronic Finalizer 96K / Finalizer Express ... trên sàn live sound , cho vocal hoặc instrument .
Các vấn đề xử lý fullband comp như TC C300 , dbx1066, XTA C2 ... có thể nói em cũng làm chủ đuợc các thông số xử lý kỹ thuật. Tuy nhiên em muốn tạo hiệu quả cao hơn khi mix cho vocal , bằng cách insert 1 multiband comp vào group vocal tracks.

bác cho em lời khuyên với . Sự khó khăn khi căn chỉnh với em ko thành vấn đề , mà quan trọng là hiệu quả của chất luợng âm thanh khi căn chỉnh chuẩn

cảm ơn bác và chúc bác nhiều sức khoẻ

Em rất thích tính năng de-esser trên comp bằng cách insert 1 EQ vào ngõ side-chain .

Thuờng thuòng em nghe các chuơng trình của hải ngoại , họ làm âm thanh rất chuẩn (trong studio) , nghe rất hay , rất lọt tai ..thấy khác xa với mấy hãng làm âm thanh , sản xuất của SG mình . NHất là các âm gió : s , x , ch ,ph , th, d , gi .. nghe rất mưọt mà . Nhưng nghe 1 số ca sĩ của mình qua Cd của Đàm V Hưng , Tuấn Hưng ... sao cái âm gió này rất mạnh , nghe rất khó chịu (đó là cảm nhận chủ quan của em), như ăn một bát cơm gạo tám mà độn toàn sắn vậy . Có thể là do phong cách mix của mỗi phòng thu , hoặc của kỹ thuật viên chăng ?

Nghe qua live show thì đỡ hơn , vì nếu mà để âm gió nhiều như vậy , chắc bị feedback cả ngày mất

Chào bạn.

Câu bạn hỏi quá cao cấp mất rồi, chỉ có thể trong lúc trà dư tửu hậu, anh em thảo luận thôi, chứ làm sao mà viết chính kiến ra được.

Theo tôi, thiết bị làm ra là để cho người xử dụng tùy nghi xử lý. Soundman trước tiên phải tìm cho được cái mốc của AT hay nhất mà mình đã nghe, rồi mầy mò mà đi đến cái mốc đó. Có sẵn thiết bị cao cấp trong tay cũng chưa chắc dùng hết những tính năng của nó. Tôi đã thấy trong vài show, thiết bị là của tụi Singapore, nó đã xài mòn hết rồi, nhưng khi tụi Nhật vào làm nó còn ngồi sau học lòi cả mắt ra. Cứ như là nó không ngờ được thiết bị mình đã xài quen mà ra được AT như vậy.

Bạn xử dụng multi-band như vậy là đúng rồi, nhưng ở live show ít khi dùng, trừ khi band nhạc, ca sĩ là ruột của mình thì mới biết đường mà cân chỉnh, chỉnh chung chung ít khi có hiệu quả cao. Bây giờ quốc tế họ chơi mỗi ca sĩ 1 mic có dán tên riêng là để như vậy.

Tôi chỉ là sound-technician, còn làm luôn cả lighting cho nên cũng ít để ý vấn đề này cho lắm. Thường là khi setup xong, hệ thống chạy đều rồi là bỏ đi chơi. Chỉ khi nào có pan mới quay về sửa. Khi nào soundman thắc mắc về vấn đề kỹ thuật nào đó thì mới moi cái đầu của mình ra mà vấn kế chỉnh cái này cái nọ.

Tôi cũng thích tiếng de-esser như bạn. Còn vấn đề tiếng gió thì là cái tật cố hữu của mấy bác VN nhà ta. Cứ thấy tiếng nào hay thì lại lạm dụng, cũng như tiếng effect bao giờ cũng bị dư. Nhiều khi là do ca sĩ họ đòi hỏi như thế, cứ thấy người khác dùng là đòi cho bằng hơn thì mới chịu. Bây giờ ca sĩ là cha mẹ mà, cứ có tiền là đòi hỏi lung tung, đành phải chiều thôi.

Có những software pro như Finalcut6 for MAC OS-X, bạn đã dùng qua chưa? Tôi mới dạo qua một chút cũng thấy mở mang cái đầu nhiều lắm.

Finalcut thì em chưa có dịp sủ dụng bác ạ . Vì em là dân chơi nghiệp dư thôi , công việc chính hàng ngày ko liên quan gi đến audio cả
các soft thu âm thì em cũng chỉ biết cơ bản 1 số đang dùng như Adobe Audition 3 , Cubase SX3 . Đủ dùng để rec , mix , edit và mixdown ra đến đĩa Cd .

Em có thấy bàn mixer cớ lớn như SoundCraft MH2 có thêm các tính năng matrix , VCA group , LCR fader ,
- Hình như matrix có tính năng gần giống như các aux send master ? Nhưng mở rộng hơn, matrix còn có các ngõ matrix out ,mà ta có thể gửi tín hiệu out bao gồm các group, main L R và C (center ?)
- Ngoài các kênh L R truyền thống , còn có thêm kênh Center, hình như để đánh mono phải ko ah? EM thấy có sân khấu chỉ treo 1 cột loa Line Array (như kiểu JBL VRX932LA) ở chính giữa , có phải là đánh kiểu Center như vậy ko ah ?
- VCA : bác giải thích thêm giùm em nhé

Ah , em còn ít tuổi ,có khi chỉ gần bằng tuổi nghề của bác thôi ạ , xin mạn phép gọi bác - xưng em

Cảm ơn bác rất nhiều !

Lại thêm 1 câu hỏi cao cấp hơn nữa rồi.

LCR đúng là left, center và right. Model live show bây giờ thêm center out (trước đó là mono out) dùng cho hệ thống loa center. Có cái thêm khác là ở từng chnls, nút panpot ngoài L R lại thêm effect cho center ở giữa nữa. Chỉ có 1 cột loa thì tôi chưa thấy (làm sao treo), chỉ thấy có 2 cột line array và 1 hàng loa center ở giữa.

VCA là Voltage Controlled Amplifier, dùng kỹ thuật số để điều khiển. Công nghệ này bắt đầu có từ năm 2004. Tôi hiểu được kỹ thuật này, nhưng viết ra thì dài dòng lắm. Nó khắc phục những khuyết điểm của subgroup thường dùng. Tôi dịch cho bạn xem 1 đoạn nói về VCA ở sách nước ngoài:

Những hạn chế của subgrouping là cần phải mix các tín hiệu. Nếu bạn muốn kiểm soát level của một số các chnls đồng thời, nhưng lại không muốn mix với nó. Vần đề này khó làm được hơn với cách set subgroup thông thường, nhưng cũng có rất nhiều tình huống mà bạn muốn nối các tín hiệu với các ngã output khác nhau mà không mix chúng, đặc biệt là trong rạp chiếu phim và live sound.

Vấn đề này VCA subgrouping có thể làm được. Ở đây, mức độ của các tín hiệu trong mỗi chnl được kiểm soát bởi một Voltage Controlled Amplifier, gọi là VCA. Các fader khiển VCA và VCA khiển signal level.

VCA cũng có thể kiểm soát các signal level từ một điện thế input. Nguồn điện áp này xuất phát từ một VCA master fader. Consoles có VCA group thường có 8 VCA master faders.

Bây giờ, một số các chnls có thể được lựa chọn một trong những VCA master fader, và một VCA master fader sẽ kiểm soát các level của tất cả các chanels này, trong tỷ lệ cho level đã set của faders đã được thiết lập riêng.

VCA làm tất cả các điều này mà không cần mix các tín hiệu!

Console kỹ thuật số làm điều này như là 1 standard. Tạo một nhóm các faders và vận hành một trong số nó như là master của nó - tất cả nó sẽ tăng giảm level. Và bạn không mix các tín hiệu, nếu bạn không muốn.

Matrix bạn hiểu như vậy là gần đúng rồi đó, nhưng mỗi hiệu máy lại có thêm những cách set riêng. Tôi thì cứ học nguyên lý chung rồi khi đụng hiệu nào rồi mầy mò học tiếp. AT còn đỡ, AS controller không có cái nào giống cái nào, không dám nhớ đâu, đi làm đem theo laptop là chắc ăn nhất.

Nếu bạn có những software setup prosound như S-CAD, bạn chỉ việc kê bảng list thiết bị, vị trí đặt loa trên SK, muốn chơi model nào chỉ việc click vài cái, trong 10 phút nó sẽ cho bạn 1 diagram schematic hoàn chỉnh, cứ theo nó mà cắm dây là khỏe nhất.

Cám ơn bác đã giải thích . Em đã đọc thêm các tài liệu về matrix và đã hiểu rõ thêm các ứng dụng rất đa dạng của nó trong live sound , và có thể tự tin để thao tác được rồi .

Em xin hỏi thêm bác 1 vài ý kiến về power amplifier :
khi chọn amply cho sân khấu chẳng hạn ,thì có rất nhiều thông số kỹ thuật đặc trưng cho chất lượng âm thanh , khả năng phối ghép tải như :
- Công suất : Continuous, Programme , Peak
- Trở kháng tải cho phép : 16/8/4/2/1
- Kiểu ghép : stereo ,bridge-mono , paralell-mono
- Damping Factor : đặc trưng cho khả năng điều khiển màng loa bass , các amply thưòng có DF từ 400~800 , của Crown thì trung bình 500 ~ 1000 , thậm chí >5000 như MA-i serie
- THD+N (Total Harmonic Distortion + Noise ): tổng độ méo dạng hài âm + tạp âm (em dịch nôm na vậy:laugh: ) , và các amply có chỉ số THD càng nhỏ càng tốt .
- Crosstalk : nhiễu xuyên âm .
- Dynamic Range :
-Signal-to-Noise Ratio : tỉ lệ tín hiệu trên tạp âm nền , chỉ số này càng lớn càng tốt

Tuy nhiên các thông số trên chỉ mang tính chất tương đối , vì còn tuỳ thuộc vào các đặc tính khác nữa . Ví dụ : 1 amply có công suất 1000W , ta phải quan tâm là nó đạt được công suất đó tại trở kháng tải bao nhiêu ôm ? 1 kênh hay 2 kênh ? kiểu kết nối nào ? với THD là bao nhiêu ? tần số test ? Chứ 1 amply cho ra công suất 1000W tại chế độ 4ôm-Bridge/THD 1% /1Khz sẽ khác xa rất nhiều so với 1 amply cũng của hãng đó, cùng serie đó : 1000W per channel @ 8ôm stereo/THD 0,05% / 20Hz~20KHz .

Em muốn hỏi bác trong trường hợp cụ thể:

1 amply Crown XTi6000 có thông số : 2100w/4ôm stereo tại 0,5%THD , THD <0,35% @ 1KHz , Damping factor >500 , Crosstalk >70dB

So với 1 amply MA3600VZ : 1600w/4ôm stereo tại 0,1% THD , THD <0,05% 20Hz~1KHz , Damping factor >1000 , Crosstalk >80dB

Tương quan thì thấy XTi công suất lớn hơn , nhưng chất tiếng và khả năng chơi dải bass chưa chắc đã bằng 3600VZ ,


Thông tin thêm : 1 ampli sẽ lai 2 cặp JBL SRX725 (4ôm , 1200w continuous) , nên amply sẽ chơi ở chế độ 2 ôm stereo . XTi6000 khoảng 2800w/2ôm/1 channel , MA3600VZ khoảng 1800w/2ôm/1channel . Tổng công suất tải 2400w/2ôm/1 channel , sợ rằng 3600VZ sẽ hơi non

Vì 3600VZ rất nhiều nơi dùng, bác tư vấn dùm em loại nào tốt hơn trong 2 loại trên nhé .

Bác thấy loại MA5000i thế nào ạ : 2000w/4ôm , damping factor >5000 , THD <0,35% . dòng này sẽ chơi sub rất tốt phải không ạ ???

Rất cảm ơn bác !!!

Bạn đừng để ý những thông số như THD & N nhiều làm gì cho mệt. Ampli Pro cỡ Crown thì những thông số này vượt chuẩn nhiều lắm. Họ lấy cớ viết ra cho nhiều vậy, dù có chênh lệch nhưng không ảnh hưởng gì tới chất lượng. Distor 1%, Noise 0.5% cũng chẳng có cái tai nào nghe được, ra đến loa còn méo hơn nhiều. Còn công suất thì đo ở 1KHz dĩ nhiên là đạt, ở các giải khác thì chưa chắc, thụt nhiều lắm, tùy loại amp.

Damping Factor là chỉ số nhuyễn của công suất AT ở giải tần lo-mid và bass. Nếu bạn đo từng ½ Hz một thì sẽ thấy biểu đồ nó như răng cưa chứ không thành đường thẳng hay cong. Chỉ số này càng cao thì càng đỡ tiếng phì phọp của màng loa, làm sao mà công suất ampli khiển nó được.

5000VZ là amp chuyên dùng để đánh sub-bass, rất tuyệt vời, chỉ thua Crest-Audio 10.002 một chút. Ngày xưa tôi dùng MH5000 là quá đã, bây giờ ra MA5000i chắc cải tiến nhiều hơn.

2400 dùng để cho loa mid và lo-mid. High là 800.

3600 là series ra sau này, nó có đặc tính trung bình của 3 loại trên, dùng cho loa nào cũng được, dĩ nhiên cho mỗi loại lại có ưu khuyết một chút. Nhưng đa dụng nên được dùng nhiều. Bây giờ tôi thấy trong rack amp của quốc tế đều dùng tuyền 3600 đấu paralell-mono, mỗi cái đánh 1 cái hay nhiều cặp loa, tùy theo loại, way nào cũng được.

Crown XTi chuyên dùng loa full loại lớn về sau này của JBL, nhiều way. Dùng cho sub-bass chắc chắn thua MA5000i.

Bạn dùng Crown thì phải dùng hết đặc điểm riêng của nó, paralell-mono. 5000VZ có thể xuống tới 1 Ω, rất lợi công suất, đỡ tốn ampli. Hồi đó tôi dùng 1 cái cho 1 cặp JBL 4715 (2 x 15” 2226H) = 2 Ω. Chẳng bao giờ hư loa cả, vì còn có compressor khống chế, chỉ tội là hay đứt râu loa thôi.

Tôi đã từng sửa qua các loại ampli này. Ý kiến trên là tôi nhìn theo góc độ kỹ thuật điện tử, có thể chưa đúng lắm, bạn thấy sai sót điểm nào thì báo nhé !

Cám ơn bác đã chia sẻ .

Đúng như bác nói , 1 số dòng amply của Crown như MA, XTi , I-T .... có thể đánh 2 ôm stereo hoặc 1 ôm paralell mono , nên rất lợi ích khi dùng amp công suất lớn cỡ 3600 ~ 5000 để lai các loa sub trung bình như JBL SR , MRX seri có tầm công suất 1200w/4ôm/thùng. Cỡ MA5000VZ : 2500w/2ôm thì lai 2 cặp như SR4715 hoặc SR4719 vô tư .

Em thấy 1 số seri loa JBL đời cao như SRX700 , VRX900 hay các dòng VerTec thì các loa mid và bass đều xài công nghệ Differential Drive hay dual voice-coil thì khả năng chịu công suất gần gấp rưỡi các dòng loa đời thấp hơn , có cùng kích cỡ


Một số dòng amply đời mới cũng có trọng lượng (MA12000i ~ 14kg NET) nhẹ hơn rất nhiều so với các amply dùng biến áp nguồn to vật (MA5002VZ ~ 35kg NET )

JBL tiếng mạnh nhưng hỗn quá. Ngoài trời hay Discotheque thì rất tốt, nhưng dùng trong nhà thì mở nhỏ công suất, bị bí, không ra tiếng.

Tôi thích dòng Meyer Sound hơn vì tiếng nó rất sang. Series M rất mắc (>12.000/cặp powered). Năm 2007 tôi mua được 6 cặp second-hand series UP nên cũng có nghiên cứu. Meyer sound có cách quấn loa chỉ còn 2Ω ra tiếng mid rất hay. Tiếc rằng chưa có loa Meyer nào bị cháy nên tôi chưa tìm hiểu được kỹ thuật quấn dây này. Nexo thì được cái là AT rất sạch.

Power transformer loại switching được cái là rất nhẹ và chuẩn. Nhưng nếu dùng nó cho sub-bass thì chỉ ra tiếng đùng đùng thôi, rất cứng. Transformer loại thường nhờ có tụ lọc nên có điện thế ảo, khi lên công suất mạnh thì lại sụt áp, giảm công suất, tiếng bass nghe mềm hơn. Bởi thế cho đến bây giờ, người ta vẫn chuộng dùng loại này cho sub-bass, loại transformer mới chỉ dùng cho full-range.

Em xin đưa ra quan điểm cá nhân 1 tí

- Yếu tố quyết định tạo ra 1 chất âm nghe hay , lọt tai của 1 chiếc loa phụ thuộc rất nhiều yếu tố : kết cấu driver + thùng , vật liệu chế tạo driver + thùng,phân tần (với loa multi-way), độ nhạy , thiết kế , công nghệ ...đặc trưng của từng hãng . Trở kháng chỉ là 1 yếu tố rất nhỏ ảnh huởng tới chất âm .

- Em nghĩ việc tạo ra trở kháng của loa hoàn toàn phụ thuộc vào mục đích của nhà sản xuất và có thể hình dung 1 cách đơn giản . Nó phụ thuộc :
1/ Tỉ lệ thuận với Điện trở suất của vật liệu chế tạo dây : đa số là đồng hoặc nhôm
2/ Tỉ lệ thuận với Chiều dài dây : vì dây đuợc cuốn tròn nên ở đây nó phụ thuộc vào số vòng dây/1 lớp , số lớp dây/1 tầng ,số tầng dây/voice-coil , đuờng kính voice-coil .
3/ Tỉ lệ nghịch với Tiết diện dây
Bằng cách thay đổi các thông số trên thì có thể tạo ra trở kháng thuần theo ý muốn .

Có gì chưa phải mong bác chỉ dẫn thêm ah.

Kính bác